PDA

View Full Version : Minh Đạo Gia Huấn



doancongtu
19-05-2014, 03:04 PM
Minh Đạo - Gia Huấn
明道家訓
Trình Hạo – Trình Di
程顥 - 程頤
http://thaicucthieugia.com/images/stories/DanhNhan/trung_guo/trnh%20ho.jpg

Trình Hạo 程顥 (1032-1085) tự Bá Thuần 伯淳, Hào Minh Đạo 號明道, người đời thường gọi là Minh Đạo Tiên Sinh 明道先生. Ông là người thời Bắc Tống quê ở Lạc Dương Y Xuyên 洛陽伊川 (nay là tỉnh Hà Nam 河南, Trung Quốc). Ông đỗ tiến sĩ năm 1057 và làm qua nhiều chức quan, đời sau truy phong là “Dự Quốc Công” 豫國公. Ông d9u775c thờ trong Khổng Miếu 孔廟.

Trình Di 程頤 (1033 -1107) tự Chánh Thúc 正叔, là em của Trình Hạo, thường gọi là Y Xuyên tiên sinh. Hai anh em được người đời tôn xưng là “Lạc Học” hay Nhị Trình. Đời sau truy phong là Lạc Quốc Công 洛國公, và cũng được thờ ở Khổng Miếu.

01. Nhân sinh bách nghệ

人生百藝,文學爲先
儒士是珍,詩書是寶
古者聖賢,易子而教
德行純和,擇爲師友.

Nhân sinh bách nghệ, văn học vi tiên
Nho sĩ thị trân, thi thư thị bảo
Cổ giả thánh hiền, dịch tử nhi giáo
Đức hạnh thuần hòa, trạch vi sư hữu

Dịch:

Người đời làm cả trăm nghề, Văn Học là nghề đứng đầu
Nho sĩ là người đáng trọng, Thi Thư là sách đáng quý
Các vị thánh hiền thủơ xưa đổi con với nhau mà dạy .
Những trang đức hạnh thuần hòa đáng chọn làm thầy, làm bạn.

02. Dưỡng nhi bất giáo

養而不教,乃父之過
教而不嚴,乃師之惰
學問不勤,乃子之惡
後從先覺,鑑古知今

Dưỡng nhi bất giáo, nãi phụ chi quá
Giáo nhi bất nghiêm, nãi sư chi nọa
Học vấn bất cần, nãi tử chi ác
Hậu tòng tiên giác, giám cổ tri kim.

Dịch:

Con cái sinh ra là bởi cha mẹ. Nuôi con mà không dạy là lỗi ở người cha.
Dạy mà không nghiêm là lỗi tại người thầy.
Học mà không chuyên ấy là vì người con không đúng.
Bởi vậy phải nhận thức kỹ càng, xét kỹ các gương xưa.

Còn nữa...

thieugia
26-06-2014, 05:06 PM
Minh Đạo - Gia Huấn
明道家訓

03. Học hữu tam tâm

學有三心

不可失一

父母厚實

子學勤敏

嚴師作成

Hán Việt:

Học hữu tam tâm,

Bất khả thất nhất

Phụ mẫu hậu thật,

Tử học cần mẫn,

Nghiêm sư tác thành.

Dịch nghĩa:

Chuyện học có ba điều cần phải đặc biệt để tâm chú trọng. Và nếu thiếu một trong ba điều ấy thì khó có thể thành công vậy cần xét soi thật kỹ. Ấy là:

- Bản thân cha mẹ cũng thành tâm, chăm lo chuyện dạy dỗ con cái, tạo điều kiện thuận lợi nhằm động viên con cái học tập về người con cũng phải nghĩ đến công lao dưỡng dục, sự cần lao khổ nhọc của cha mẹ nuôi mình ăn học để nỗ lực vươn lên.

- Phận làm con phải nỗ lực gắng sức học hành ấy không những là trách nhiệm mà còn là nghĩa vụ để báo đền công lao của mẹ cha, hiển danh tổ nghiệp.

- Sự nghiêm khắc, tận tình chỉ bảo của thầy.

Còn nữa...