PDA

View Full Version : Xin thầy giải thích giúp em...



trai_xu_doai
11-11-2015, 09:38 AM
Em hay nghe mấy người lớn nói câu "Tam thập nhi lập" nhưng chẳng hiểu rõ lắm. Thầy có thể giải thích cho biết đó là lời nói của ai, nguyên văn đầy đủ và nghĩa của nó là gì ạ ?

Cảm ơn thầy !

minh_anh
11-11-2015, 03:43 PM
Đây là lời nói của đức Khổng Tử, khớ không nhầm là lời nói được ghi trong sách luận Ngữ... Cái này nick Tào Tháo chắc dành :)

thieugia
11-11-2015, 10:59 PM
Ha ha...

Đúng đấy, Minh_Anh. Đây là lời nói của Khổng Tử được chép trong sách Luận Ngữ, thiên Vi Chính.

Nó đây:

子 曰:

吾 十 有 五 而 志 于 学 ,三 十 而 立 ,四 十 而 不 惑 ,五 十 而 知 天 命 ,六 十 而 耳 顺 ,七 十 而 从 心 所 欲 不 踰 矩。


http://thaicucthieugia.com/images/stories/DanhNhan/khng%20t%202.jpg
Vạn Thế Sư Biểu - Đức Khổng Tử

孔 子 说 :

我 十 五 岁 时 ,便 立 定 志 向 于 学 习 之 上 ;三 十 岁 时 ,能 立 身 处 世 ;四 十 岁 时 ,可 以 免 于 迷 惑 ;五 十 岁 时 ,已 经 能 够 领 悟 天 命 ;六 十 岁 时 ,就 可 以 顺 从 天 命 ;七 十 岁 时 ,终 于 能 做 到 随 心 所 欲 而 行, 且 所 为 都 能 合 于 规 矩 的 境 界 了 。

Nguyên văn:

Tử viết (tức Khổng Tử nói): Ngô thập hữu ngũ nhi chí vu học, tam thập nhi lập, tứ thập nhi bất hoặc, ngũ thập nhi tri thiên mệnh, lục thập nhi nhĩ thuận, thất thập nhi tùng tâm sở dục bất du củ.


http://thaicucthieugia.com/images/stories/DanhNhan/vn%20th%20s%20biu.jpg

Khổng Tử thuyết: Ngã thập ngũ tuế thời, tiện lập định chí hướng vu học tập chi thượng; tam thập tuế thời, năng lập thân xử thế; tứ thập tuế thời, khả dĩ miễn vu mê hoặc; ngũ thập tuế thời, dĩ kinh năng câu lĩnh ngộ thiên mệnh; lục thập tuế thời, tự khả dĩ thuận tùng thiên mệnh; thất thập tuế thời, chung vu năng tố đáo tùy tâm sở dục nhi hành, thả sở vi đô năng hợp vu quy củ đích cảnh giới liễu.

Trai_xu_doai, để trả lời vấn đề này, xin được để mai nhé vì hôm nay, thầy say mất rùi.


http://thaicucthieugia.com/images/stories/Nhau_Say/shaolaojia.jpg
Say rùi :)

:) :) :)

bach_ho
15-11-2015, 05:48 PM
:) Say miết thành túy ông lun !

Shaolaojia
16-11-2015, 10:54 AM
Em hay nghe mấy người lớn nói câu "Tam thập nhi lập" nhưng chẳng hiểu rõ lắm. Thầy có thể giải thích cho biết đó là lời nói của ai, nguyên văn đầy đủ và nghĩa của nó là gì ạ ?

Cảm ơn thầy !


http://thaicucthieugia.com/images/stories/DanhNhan/khng%20t%202.jpg

Trước hết, xin thành thật cáo lỗi là do quá bận nên mãi nay mới có thời gian rảnh rỗi :) Vậy nay thầy giải thích toàn bộ nội dung như này:

1- Ngô Thập Hữu Ngũ Nhi Chí Vu Học (吾十有五而志于学)

Trong sách Luận ngữ, thiên Vi Chính, Khổng Tử nói: "Ngô thập hữu ngũ nhi chí vu học" có nghĩa là khi 15 tuổi, ta (Khổng Tử) lập chí (xác định, quyết tâm) chuyên tâm vào việc học hành.

2- Tam Thập Nhi Lập (三十而立)

Do 15 tuổi đã coi chuyện đèn sách là một việc hệ trong trong đời (lập chí) bởi vậy, sau 15 năm trui rèn, nỗ lực phấn đấu… ta đã có đủ kiến thức lại kinh qua trải nghiệm thực tế nên đến năm 30 tuổi (tam thập) có thể tự thân lập định chí hướng cho riêng mình (nên hiểu ý của toàn văn câu này là trình độ nhận thức về bản thân (Khổng Tử), về gia đình, xã hội, thế thời… đã đủ độ, đạt tới sự chín chắn, vững vàng).

3- Tứ Thập Nhi Bất Hoặc (四十而不惑)

Có nghĩa là khi người ta tới 40 tuổi (tứ thập) thì lúc bấy giờ đã có thể hiểu thấu đáo mọi lý lẽ trong đời sống như Tam cương, Ngũ thường, tham sân si, đã biết cách điều tiết các mối quan hệ trong gia đình hoặc ngoài xã hội (Tề gia trị quốc); phân biệt được việc phải hay trái, đúng sai, biết được cái gì nên làm, cái gì không nên...

4- Ngũ Thập Nhi Tri Thiên Mệnh (五十而知天命)

Phàm là người, nếu tính từ khi trưởng thành đến khi 50 tuổi (ngũ thập), chí ít cũng có đến 25, 30 năm trải nghiệm với cuộc sống đời thường, trực tiếp trải nghiệm và chứng kiến những nhân tình thế thái… ; 50 tuổi, nếu là quan thì nhận thức một cách thấu đáo về mọi nhẽ, đã hiểu thế nào là “quan hoạn”, thế nào là sĩ đồ ? Đã hiểu thế nào là chốn “quan trường”, thể nào là chính trị…; biết được sự vận chuyển của càn khôn, quy luật sinh tồn của tạo hóa, biết được vận số, kiếp nạn… Và đương nhiên, sẽ nhận thức một cách sâu sắc về thời đại, về hiện tại, tương lai, về “mệnh trời” (tri thiên mệnh).

5- Lục Thập Nhi Nhĩ Thuận (六十而耳順)

“Lục thập nhi nhĩ thuận” có nghĩa khi người ta tới 60 tuổi thì đạt đến mức độ hoàn hảo về mọi mặt, kể cả lý thuyết và phần thực hành. Từ “nhĩ thuận” có nghĩa là nghe ai đó nói, nhận xét, bình phẩm, đề xuất… thì có thể biết ngay được sự đúng sai mà chẳng cần phải mất công hao tâm tổn trí (sự chín chắn trong tư duy, nhận thức đạt đến độ sắc xảo), không bị dụ dỗ, mê hoặc.

6- Thất Thập Nhi Tùng Tâm Sở Dục, Bất Du Củ (七 十 而 從 心 欲, 不 踰 矩).

Toàn câu "Thất thập nhi tùng tâm sở dục, bất du củ" có nghĩa là khi ta (con người ta nói chung và Khổng Tử nói riêng) tới ngưỡng của tuổi 70 (thất thập) thì con người sẽ đạt đến trình độ hoàn hảo. Hoàn hảo ở đây có nghĩa là hoàn hảo về tất cả các mặt, về mọi lĩnh vực (… bởi vậy trong dân gian ta hay có câu “Khôn chi khôn trẻ” chính là nói về vấn đề này. Do hoàn hảo về mọi vấn đề nên trong cách ứng xử đều hợp với nhân tình thế thái, hợp với “Phép nước lệ làng” hợp với quy luật xã hội vậy.

Thân !

Ngày 16.11.2015
Thiều gia