Lời bạt:
Ngày 15/3, một ngày sau khi kết thúc kỳ họp Đại hội Đại biểu Nhân dân Toàn quốc (Quốc hội) và Hội nghị Hiệp thương Chính trị Toàn quốc (Mặt trậnTổ quốc), Bạc Hy Lai không còn là Bí thư Thị ủy Trùng Khánh. Chức vụ này được giao cho Phó Thủ tướng Trương Đức Giang kiêm nhiệm. Tại cuộc họp thông báo quyết định của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc về việc điều chỉnh chức vụ lãnh đạo chủ chốt của Thị ủy Trùng Khánh, người ta không thấy thông lệ “người tiền nhiệm bàn giao chúc mừng người kế nhiệm” như vẫn diễn ra trước đây. Việc ông Bạc Hy Lai bị cách chức sau một quá trình thăng tiến đầy ấn tượng đang làm rung chuyển đất nước Trung Hoa. Trong bối cảnh Đại hội 18 Đảng Cộng sản Trung Quốc đang tới gần, sự kiện Bạc Hy Lai trở thành tâm điểm chú ý lớn của cộng đồng quốc tế.
Sự thật đằng sau sự kiện này là gì và tác động của nó đối với chính trường Trung Quốc, đến chiều hướng chính trị và kinh tế của đất nước, cũng như việc bố trí nhân sự cấp cao của Đại hội 18 là như thế nào?
Từ những nguồn tài liệu khác nhau, chúng tôi cố gắng tập hợp và trình bày theo trình tự toàn bộ vấn đề phức tạp trong tập tài liệu tham khảo này với hi vọng có được một phần câu trả lời cho những câu hỏi được rất nhiều bạn đọc quan tâm này.
Xin trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc.
THÔNG TẤN XÃ VIỆT NAM
--------------------------------------------
I. DIỄN BIẾN SỰ KIỆN
Sáng 15/3/2012, hội nghị lãnh đạo thành phố Trùng Khánh được triệu tập tại lễ đường khách sạn Du Châu. Phó Trưởng Ban Tổ chức Trung ương Trương Kỷ Nam trịnh trọng tuyên bố: Trương Đức Giang kiêm nhiệm Ủy viên, Thường vụ, Bí thư Thị ủy Trùng Khánh, Bạc Hy Lai không tiếp tục kiêm nhiệm nhiệm Ủy viên, Thường vụ, Bí thư Thị ủy Trùng Khánh; đề cử Hà Đỉnh làm ứng cử viên phó Thị trưởng Trùng Khánh, miễn nhiệm chức phó Thị trưởng của Vương Lập Quân, việc bổ nhiệm và miễn nhiệm đối với Hà Đỉnh và Vương Lập Quân tiến hành theo quy định hữu quan của luật pháp.
Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Ban Bí thư, Trưởng Ban Tổ chức Trung ương Lý Nguyên Triều tham dự hội nghị, phát biểu rằng việc Vương Lập Quân tự tiện đi vào Tổng Lãnh sự quán Mỹ ở Thành Đô (Tứ Xuyên) và lưu lại đó có tính chất nghiêm trọng, gây ảnh hưởng xấu, Trung ương rất coi trọng việc điều tra “sự kiện Vương Lập Quân”. Lần điều chỉnh cán bộ lãnh đạo chủ chốt của Thị ủy Trùng Khánh này được tiến hành bởi ảnh hưởng chính trị nghiêm trọng do “sự kiện Vương Lập Quân” gây ra và quyết định được Trung ương đưa ra sau khi nghiên cứu thận trọng tình hình và đại cục hiện nay. Vào lúc 10 giờ 50 phút cùng ngày, Tân Hoa xã đưa tin liên quan với tiêu đề “Trung ương tiến hành điều chỉnh chức vụ đối với đồng chí phụ trách chủ yếu của Thị ủy Trùng Khánh”. Thông tin này nhanh chóng lan đi khắp thế giới.
Trước đó một ngày, theo thông lệ khi bế mạc kỳ họp Lưỡng hội, Thủ tướng Trung Quốc Ôn Gia Bảo đã có cuộc gặp gỡ báo chí. Đây cũng là lần gặp gỡ báo chí cuối cùng trong nhiệm kỳ của Ôn Gia Bảo. Cuộc gặp với báo chí của Ôn Gia Bảo bắt đầu từ 10 giờ 51 phút và kết thúc vào lúc 13 giờ 55 phút. Khi cuộc gặp gỡ sắp sửa kết thúc, phóng viên hãng tin Reuters của Anh giành được cơ hội cuối cùng để nêu câu hỏi và câu hỏi mà phóng viên này đưa ra là: “Sau khi Vương Lập Quân vào Tổng Lãnh sự quán Mỹ, các cơ quan hữu quan của Trung ương Trung Quốc đã tiến hành điều tra. Ngài nhìn nhận sự kiện này như thế nào? Ngài có cảm thấy sự kiện này có ảnh hưởng tới sự tín nhiệm của Chính phủ Trung ương đối với chính quyền thành phố Trùng Khánh hay không?” Thủ tướng Ôn Gia Bảo trả lời: “Sự kiện Vương Lập Quân đã gây sự quan tâm chú ý cao độ của xã hội, cộng đồng quốc tế cũng rất quan tâm chú ý. Tôi có thể nói với mọi người rằng Trung ương rất coi trọng (sự kiện này), lập tức ra lệnh cho các ngành hữu quan tiến hành điều tra. Hiện nay, công tác điều tra đã có tiến triển. Chúng tôi sẽ nghiêm khắc xử lý theo pháp luật lấy sự thật làm căn cứ, lấy pháp luật là tiêu chuẩn. Kết quả điều tra và xử lý nhất định sẽ trả lời cho người dân và được kiểm nghiệm bởi pháp luật và lịch sử”. Ôn Gia Bảo nói: “Nhiều năm qua, chính quyền các khóa cũng như quảng đại quần chúng nhân dân của thành phố Trùng Khánh đã có nỗ lực rất lớn trong sự nghiệp xây dựng cải cách, cũng đạt được thành tích rõ ràng. Nhưng Thị ủy và chính quyền hiện nay của Trùng Khánh phải xem xét lại chuyện đã qua và nghiêm túc rút bài học từ sự kiện Vương Lập Quân.
Ở đây, tôi muốn nói một chút rằng kể từ khi nước CHND Trung Hoa được thành lập tới nay, dưới sự lãnh đạo của Đảng và Chính phủ, sự nghiệp xây dựng hiện đại hóa của đất nước đã đạt được thành tựu lớn, nhưng chúng tôi cũng đã đi qua khúc quanh, từng có bài học. Từ sau Hội nghị Trung ương 3 khóa 11, đặc biệt là từ sau khi Trung ương đưa ra nghị quyết liên quan tới việc xử lý đúng đắn một số vấn đề lịch sử tới nay, đã xác lập đường lối tư tưởng là giải phóng tư tưởng, thực sự cầu thị và đường lối cơ bản của Đảng, đồng thời đưa ra lựa chọn quan trọng quyết định tiền đồ và vận mệnh của Trung Quốc - tiến hành cải cách mở cửa”.
Kết luận, Ôn Gia Bảo nói: “Lịch sử mách bảo chúng ta, mọi thực tiễn phù hợp với lợi ích của nhân dân đều phải nghiêm túc rút bài học kinh nghiệm từ lịch sử và được thực tiễn cùng lịch sử khảo nghiệm. Đạo lý này, nhân dân cả nước ai cũng hiểu. Do đó, chúng ta cần phải có niềm tin vào tương lai”.
Buổi gặp gỡ báo chí của Ôn Gia Bảo đã kết thúc trong tiếng vỗ tay không dứt. Toàn văn hỏi đáp trongbuổi gặp gỡ báo chí đó được Tân Hoa xã phát đi ngay trong ngày.
Chưa đầy 24 tiếng sau, hội nghị lãnh đạo thành phố Trùng Khánh được triệu tập thông báo điều chỉnh chức vụ đối với đồng chí phụ trách chủ yếu của Thị ủy Trùng Khánh.
Tối 15/3/2012, Đài Truyền hình Trùng Khánh đưa tin về các nội dung chủ yếu của hội nghị lãnh đạo thành phố. Trưởng Ban Tổ chức Trung ương Lý Nguyên Triều là người phát biểu đầu tiên.
Vị Ủy viên Bộ Chính trị 61 tuổi này nói Trung ương có thái độ khẳng định đối với công tác của Trùng Khánh, đối với sự thay đổi phát triển của Trùng Khánh, cần phải tách bạch sự kiện Vương Lập Quân với những thành tựu thành phố Trùng Khánh đạt được trong công cuộc cải cách mở cửa và xây dựng hiện đại hóa những năm qua, và sự đóng góp của quảng đại cán bộ, quần chúng thành phố Trùng Khánh trong những thành tựu đó.
Lý Nguyên Triều đánh giá những thành tựu và tiến triển trong công tác những năm lại đây của Trùng Khánh là “kết quả của sự lãnh đạo đúng đắn của Trung ương Đảng, Quốc vụ viện, là kết quả của sự nỗ lực phấn đấu chung của ban lãnh đạo các thế hệ và ban lãnh đạo hiện nay cũng như của 32 triệu người dân Trùng Khánh, là sự nỗ lực chung của các sĩ quan chiến sĩ quân đội, cảnh sát vũ trang đóng ở Trùng Khánh và sự giúp đỡ ủng hộ của các lão đồng chí”.
Lý Nguyên Triều nói Trung ương quyết định để Trương Đức Giang kiêm nhiệm Bí thư Thị ủy Trùng Khánh thể hiện Trung ương rất coi trọng Trùng Khánh. Lý Nguyên Triều nói Trương Đức Giang từng đảm nhiệm qua các chức vụ như Thứ trưởng Bộ Dân chính, Bí thư các tỉnh Cát Lâm, Chiết Giang và Quảng Đông, là Ủy viên Bộ Chính trị hai khóa, hiện giữ chức Phó Thủ tướng Quốc vụ viện. Trương Đức Giang mạnh về chính trị, công đức chính phái, tác phong dân chủ, dám chịu trách nhiệm, kinh nghiệm lãnh đạo phong phú, năng lực bao quát toàn cục và xử lý vấn đề phức tạp tốt; tin tưởng dưới sự lãnh đạo đúng đắn của Trung ương Đảng, Thị ủy Trùng Khánh do Trương Đức Giang đứng đầu nhất định sẽ đoàn kết dẫn dắt ban lãnh đạo các cấp và quảng đại cán bộ, quần chúng của thành phố Trùng Khánh tiến lên, nỗ lực công tác, đạt được thành tích mới lớn hơn trong việc thúc đẩy công tác của Trùng Khánh phát triển tốt đẹp và nhanh chóng,
Lý Nguyên Triều đưa ra yêu cầu đối với cán bộ lãnh đạo của Trùng Khánh và nhấn mạnh phải “coi trọng chính trị, chăm lo toàn cục, tuân thủ kỉ luật, thống nhất về tư tưởng và hành động đối với quyết định của Trung ương, tuân thủ nghiêm ngặt chức trách được giao, dám chịu trách nhiệm, phối hợp chặt chẽ, bảo đảm việc điều chỉnh lãnh đạo chủ chốt của Thị ủy Trùng Khánh diễn ra bình ổn, thuận lợi, bảo đảm sự ổn định chính trị xã hội của Trùng Khánh.
Hội nghị lần này do Thị trưởng Trùng Khánh Hoàng Kỳ Phạm chủ trì. Trong hội nghị, Hoàng Kỳ Phàm còn biểu thị kiên quyết ủng hộ Trung ương xử lý “sự kiện Vương Lập Quân”, ủng hộ sự điều chỉnh của Trung ương đối với lãnh đạo chủ chốt của Thị ủy Trùng Khánh.
Được biết, Phó Ban Tuyên truyền Trung ương Thái Minh Chiếu, Cục trưởng Cục 2, Ban Tổ chức Trung ương Phan Lập Cương, Thị ủy, Ủy ban Thường vụ Nhân đại Thành phố, Chính quyền thành phố, lãnh đạo Chính hiệp thành phố, Viện trưởng Viện Kiểm sát Tối cao Thành phố, Chánh án Tòa án Tối cao thành phố, đại diện một số lão đồng chí, cán bộ phụ trách ban ngành cấp thành phố liên quan, phụ trách đảng chính quyền quận, huyện của Trùng Khánh, tổng cộng hơn 100 người đã tham gia hội nghị này.