越南武术大全
Phần Thứ Nhất
Binh khí thường sử dụng của bộ môn Võ Thuật Cổ truyền Việt
LỜI THIỆU TRONG CÁC BÀI VÕ THUẬT CỔ TRUYỀN VIỆT NAM1. Thiều Gia Giản giới:
“Việt Nam Võ thuật” ( 越南武术 - Yuenan Wushu [1]) xưa, từng là môn võ khiến cho cả thế giới phải ngỡ ngàng và cúi đầu thán phục. Một kungfu lừng lẫy khi dám ngang nhiên chiến đấu chống lại tất cả các thế lực ngoại xâm, dù cho các thế lực đó có mạnh bạo đến đâu (kiểu như Thành Cát Tư Hãn từng khiến cho cả Châu Âu phải kinh hồn táng đởm; kiểu như đế quốc Pháp; Sen đầm quốc tế cỡ như đế quốc Mỹ) tất cả đều phải cúi đầu “Tâm phục khẩu phục” trước ý chí ngoan cường và “võ công hiển hách” của dân tộc Việt.
Võ thuật Việt Nam được hình thành từ những giá trị văn hoá truyền thống mấy ngàn năm của dân tộc, từ nền Y học Cổ truyền của dân tộc Việt, binh pháp cổ đại, từ những kinh nghiệm thực tế được đúc kết trong suốt quá trình đấu tranh dựng nước và giữ nước...
Võ thuật Việt Nam 越南武术 hay Võ thuật Cổ truyền Việt Nam là di sản quí báu của dân tộc. Thông qua các chiêu thức trong Võ thuật Cổ truyền, ta có thể thấy rõ nét nhất những tinh hoa văn hóa rất phong phú, độc đáo và đậm đà bản sắc của dân tộc Việt. Cũng thông qua võ thuật, những giá trị đạo đức truyền thống cao đẹp và đầy tính nhân văn như nhân, nghĩa, lễ, trí, tín của dân tộc được thể hiện một cách trung thực và vô cùng sống động...
2. Quyền Phổ & Bí Kiếp Võ Công Việt
Chữ "quyền" trong tiếng hán có nghĩa là nắm tay, cách thức sử dụng nắm tay thì gọi là quyền thuật.
Chữ "Phổ" (hay phả) là chỉ về sự liệt kê, sự tập hợp có hệ thống, qui củ, thống nhất, sự chuẩn mực....
"Quyền phổ" là cụm danh từ gốc Hán dùng để nói về sự hệ thống có tính thống nhất, chuẩn mực các chiêu thức võ thuật đặc trưng trong từng loại hình quyền thuật nói riêng và cả hệ thống các bài quyền của các võ phái nói chung. Và đây cũng chính là tinh hoa của bài quyền, tinh hoa của võ phái và là cơ sở để phân biệt dễ ràng các loại hình quyền thuật, nhận biết các chi lưu, trình độ cao thấp....
Quyền phổ được cấu thành bởi 2 yếu tố chính:
- Yếu tố thứ nhất chính là cách thức vận dụng, ứng ụng (thực hành) một cách linh hoạt, hiệu quả hệ thống các chiêu thức quyền cước trong tấn công và phòng vệ.
- Yếu tố thứ hai chính là phần nhận thức (lý luận) về mục đích, vai trò, ý nghĩa, tác dụng, hiệu quả của từng chiêu thức, từng loại hình quyền thuật. Đây là cấu thành tinh túy nhất.
Người ca sĩ chỉ có thể khiến cho khán giả vãi lệ và bật khóc hu hu... ấy là khi người ca sĩ nắm rất rõ ý đồ của nhạc sĩ sáng tác; họ thực sự có sự xẻ chia, sự đồng cảm sâu sắc, sự hóa thân đến hoàn hảo vào nhân vật, ca từ của ca khúc... tương tự như thế, một vận động viên chỉ có thể làm mãn nhãn người xem khi nắm chắc "bí kiếp" của võ công và chỉ có nắm chắc các bí kiếp đó thì người võ sĩ mới có thể biểu diễn một cách "xuất thần", mới đủ sức để "hút hồn" của quan chúng....
Cũng như các danh phái khác, "Bí kiếp võ công" của Võ thuật Cổ truyền Việt Nam cũng chủ yếu được phản ánh qua "lời thiệu" của từng bài quyền.
Vậy thiệu trong các bài quyền thuật của Võ thuật cổ truyền Việt nam là gì ? Ý Nghĩa của nó ?
3. Lời Thiệu Các Bài Quyền Trong Hệ Thống VTCTVNTheo Võ sư Thiều Ngọc Sơn (Võ thuật Thiều gia):
“Thiệu” hay “lời thiệu” là một bộ phận vô cùng trọng yếu và không thể thiếu trong hệ thống quyền thuật Đông phương nói chung và hệ thống võ thuật Cổ truyền Việt Nam nói riêng.
Thiệu có khi được thể hiện bằng lối diễn võ (dựa vào tên các chiêu thức), có khi được thể hiện theo lối tượng hình (dựa theo hình trạng của chiêu thức mà đặt lời), lại có khi lời thiệu của bài quyền lại được diễn Nôm dưới hình thức một bài thơ (làm theo lối Ngũ ngôn, Tứ tuyệt, Lục bát, Thất ngôn .v.v.). Ở Việt Nam ta, thiệu của các bài quyền thường tồn lại dưới dạng thơ thất ngôn (bảy chữ) và thường được làm theo thể thơ Đường luật, đôi khi cũng có bài được làm theo thể lục bát **.
“Thiệu” hay “lời thiệu” thực chất là cách gọi tên các chiêu thức trong bài quyền, khi nó (lời thiệu) được gọi một cách công khai thì gọi là thiệu võ; gọi theo lối ẩn dụ, đầy bí mật thì được gọi là thiệu văn. Và nhìn chung, dù tồn tại dưới bất kỳ hình thức nào, thiệu cũng có một vị trí đặc biệt quan trọng, nó (lời thiệu) chính là “bí kiếp võ công” của môn phái, vì chỉ có người của môn phái mới biết được nội dung, ý nghĩa, mục đích và cách thức sử dụng chiêu thức (đây là cách giữ bí mật và vì bí mật nên mới được gọi là bí kíp) đó như thế nào? “Thiệu” hay “lời thiệu” còn là tinh hoa của bài quyền, nhìn vào lời thiệu, chúng ta có thể thấy rất rõ tính nhân văn, tinh thần thượng võ của bài quyền, của môn phái nhưng cũng chỉ cần nhìn vào lời thiệu, người ta cũng có thể hiểu được phần nào tư cách của “bản môn”. Chính vì thế, mới nói thiệu có vị trí đặc biệt quan trọng, thiệu chính là “phát ngôn viên” của bản môn nên không thể đặt bừa, nói ẩu…
-------------------------------------------------
**Võ Việt đại đa số thường được diễn theo thể Tứ tuyệt, có: Bát quái côn, Ngọc trản, Thiền sư; Thất ngôn như: Hùng kê quyền, Lão mai quyền, Thái Sơn côn, Siêu xung thiên, Độc lư thương… ; Ngũ ngôn có: quyền Đồng nhi, ngoài ra cũng có một số ít được diễn dưới dạng thơ lục bát như: Tứ linh đao, Huỳnh long độc kiếm…
Trương Tấn Đạt***NGŨ MÔN PHÁ TRẬN CÔN
Võ Phái: Võ Lâm Tân Khánh - Bà Trà
Chấp thủ song âm bái tầm long thế
Côn - Đứng đầu trăm loại binh khí (百兵之首——棍)
Hoành khai hổ khẩu phục địa lôi
Luân thiên thám thủy hồi tam chiến
Lập bộ lôi công phá ngũ môn
Thoái bộ song khai xà lan nghịch
Lão ông thám thủy lập trung thiên
Tấn phá tiền khiên liên thế thủ
Hồi long lập bộ phóng trường thương
Hoành khai phục địa phá tấn côn
Đơn hồi thối bộ cản tiền môn
Đảo thế phóng tiền, tiên thủ hữu
Tấn thích nghịch côn phá phân chi
Hoành thi độc lập môn tam cấp
Tấn bộ song côn long lưỡng hành
Tiền đả tả hậu hoành tả hữu
Trực thủ khai thành đại thế côn
Tấn đề long vĩ hạ sát qua mâu
Cản hữu lộng sương, diệt xà nhập địa
Thần khai đại thế, thoái toạ đồng tân
Loạn đã tàng vân, khinh thân chấn địa
Hùng kỳ tấn thế, đại chiếu chiêu hồi
Quyển đã hạ đường, thần khai đại địa
Luân hồi ngọc chuẩn, sao phủ đã ngư
Lập như tiền.
------------------------------------------------------------------
*** Võ sư Trương Tấn Đạt, Trưởng ban huấn luyện lớp Võ Lâm Tân Khánh Bà Trà (nhà VH Thiếu Niên quận Bình Thạnh), một người không những rất tâm huyết với võ thuật phái Tân Khánh Bà Trà mà còn đặc biệt ham mê võ thuật Cổ truyền VN. Tất cả lời thiệu của hệ thống quyền thuật Cổ truyền VN mà Web võ thuật Thiều Gia sẽ giới thiệu đến các bạn dưới đây đều do Võ sư Trương Tấn Đạt sưu tầm và biên soạn.
P/s: Nguồn tài liệu do chính Trương tiên sinh cung cấp hoặc giả, do Fangzi copy từ Facebook của nhóm VL-TKBT (do thầy Đạt làm trưởng nhóm).