Hiện kết quả từ 1 tới 9 của 9

Chủ đề: Trị Gia Cách Ngôn - Trí Tuệ Của Người Xưa...

Threaded View

  1. #1
    Senior Member
    Tham gia ngày
    Jan 2012
    Bài gửi
    311
    Thanks
    54
    Thanked 48 Times in 40 Posts

    Trị Gia Cách Ngôn - Trí Tuệ Của Người Xưa...

    1. Hàn Dũ và bài thơ Trị Gia Cách Ngôn


    Hàn Dũ (韓愈)

    Vài nét về cuộc đời và sự nghiệp của Thi nhân Hàn Dũ:

    Hàn Dũ (chữ Hán: 韓愈, 768 - 25/12/824) tự Thoái Chi 退之, sinh tại đất Hà Dương, Hà Nam, Trung Quốc (nay thuộc Mạnh Châu, tỉnh Hà Nam); tổ phụ người đất Xương Lê (nay thuộc Hà Bắc, có thuyết nói thuộc huyện Nghĩa, Liêu Ninh) nên ông thường tự xưng là Hàn Xương Lê (韩昌黎), làm quan về đời vua Đường Hiến Tông (806 - 820) tới Binh bộ thị lang, Lại bộ thị lang.

    Hàn Dũ sinh ra trong một gia đình có học. Khi còn bé thì mẹ đã mất. Năm ông lên 2 tuổi thì cha cũng mất. Ông sống cùng anh trai là Hàn Hội (tức Hàn Lão Thành). Khi anh ông đi làm quan thì ông cũng được đi theo tới kinh đô và Thiều Châu. Năm 781, Hàn Hội mắc bệnh mà chết nên ông cùng chị dâu họ Trịnh quay trở về quê nhà tại Hà Dương, sau chuyển tới Tuyên Thành. Ông cùng cháu của Hàn Hội đều do một tay Trịnh thị nuôi dưỡng lên người, tình nghĩa giữa ông và cháu của Hàn Hội như chân với tay. Năm lên 6 ông bắt đầu đọc sách, đến năm 12 tuổi đã có khả năng sáng tác văn chương. Năm Trinh Nguyên thứ 2 (786) ông tới Trường An dự thi nhưng ba lần đều không đỗ. Cuối cùng, vào kỳ thi năm Trinh Nguyên thứ 8 (792), ông đỗ tiến sĩ và ứng thi vào Lại bộ nhưng cũng không trúng ba lần. Đến năm Trinh Nguyên thứ 11 (795) mới được tiến cử.

    Năm Trinh Nguyên thứ 12 (796), tại Biện Châu có loạn. Ông theo tiết độ sứ Đổng Tấn tới đây đảm nhận chức quan quan sát thôi quan. Sau khi Đổng Tấn chết, ông được chuyển sang Vũ Ninh làm tiết độ thôi quan dưới trướng tiết độ sứ Trương Kiến Phong. Sau khi Trương Kiến Phong chết, ông chuyển về Lạc Dương.

    Năm Trinh Nguyên thứ 17 (801), ông đảm nhận chức tứ môn bác sĩ tại Quốc tử giám. Hai năm sau, ông nhận chức giám sát ngự sử. Nhân Quan Trung bị hạn hán kéo dài, ông đã dâng biểu "Ngự sử đài thượng luận thiên hạn nhân cơ trạng". Do ông hặc tội quốc thích là kinh triệu doãn Lý Thực nên bị biếm làm huyện lệnh Dương Sơn. Cùng năm đó, cháu của Hàn Hội chết, ông viết Tế thập nhị lang văn. Năm Nguyên Hòa thứ 6 (811), ông nhận chức Quốc tử bác sĩ, có sáng tác Tiến học giải đưa cho Bùi Độ thưởng thức và được cất nhắc lên làm lang trung Lễ bộ. Năm 815 cùng Bùi Độ chinh phạt Hoài Tây, nhờ có công lao được cất nhắc làm thị lang Hình bộ, viết bia Bình Hoài Tây.

    Năm Nguyên Hòa thứ 14 (819), nhân việc Đường Hiến Tông cho rước xương Phật vào cung để thờ, Hàn dâng biểu can gián. Vua Hiến Tông cả giận hạ lệnh đem Hàn Dũ ra xử tử. May nhờ có các quan như Bùi Độ và Thôi Quần hết sức kêu xin, Hàn mới thoát khỏi tội chết, bị giáng chức xuống làm thứ sử ở Triều Châu, một nơi xa xôi hẻo lánh, khổ sở.

    Sau khi Đường Mục Tông lên ngôi, ông được triệu hồi về kinh, lần lượt đảm nhận các chức vụ như Quốc tử giám tế tửu, thị lang Binh bộ, thị lang Lại bộ, kinh triệu doãn kiêm ngự sử đại phu. Vì thế người ta gọi ông là Hàn Lại bộ. Năm 824, ông bị bệnh mà chết. Đến năm Nguyên Phong thời nhà Tống, ông được truy phong là Xương Lê bá. Hiện tại, ở trấn Tây Quắc, huyện cấp thị Mạnh Châu còn mộ của ông tại Hàn trang.
    ---------------------------------------------------

    face của Võ sư Thiều Ngọc Sơn
    Sáng có 2 cô bé trong lớp lâu không thấy ra sân, nay ra trên tay cầm cái quạt cứ ngoáy ngoáy múa múa ý chừng như muốn biểu diễn cho mọi người xem bài Thái cực Càn Long phiến. Zhuangzhu Shao thấy trên quạt có chép bài thơ nên mượn để coi... Thì ra đây là bài thơ trị gia (dăn dạy con cái trong nhà) của Chính trị gia, Thi nhân gia Hàn Dũ. Đọc thấy hay quá chẳng dám thủ làm của riêng tư nên đặc chép lên đây cho mọi người cùng thưởng lãm.

    韓愈 - 治家格言
    Hàn Dũ - Trị Gia Cách Ngôn

    大丈夫成家容易。
    Đại trượng phu thành gia dung dị

    士君子立志不難。
    Sĩ quân tử lập chí bất nan

    退一步自然幽雅。
    Thối nhất bộ tự nhiên u nhã.

    讓三分何等清閒。
    Nhượng tam phân hà đẳng thanh nhàn.

    忍幾句無憂自在。
    Nhẫn kỷ cú vô ưu tự tại.

    耐一時快樂神仙。
    Nại nhất thời khoái lạc thần tiên.

    喫菜根淡中有味。
    Cật thái căn đạm trung hữu vị.

    守王法夢裡無驚。
    Thủ vương pháp mộng lý vô kinh.

    有人問我塵世事。
    Hữu nhân vấn ngã trần thế sự.

    擺手搖頭說不知。
    Bãi thủ dao đầu thuyết bất tri.

    寧可採山中之茶。
    Ninh khả thái sơn trung chi trà.

    莫去飲花街之酒。
    Mạc khứ ẩm hoa nhai chi tửu.

    須就近有道之士。
    Tu tựu cận hữu đạo chi sĩ.

    早謝卻無情之友。
    Tảo tạ khước vô tình chi hữu.

    貧莫愁兮實莫誇。
    Bần mạc sầu hề, phú mạc khoa.

    那見貧長富久家。
    Na kiến bần trường, phú cửu gia.

    Tp. HCM, ngày 10.4.2014
    Backieuphong
    sưu tầm và biên soạn.
    Nguồn: Bản dịch và phiên âm Hán Việt bài Trị Gia Cách Ngôn là của Võ sư Thiều Ngọc Sơn đăng trên facebook.
    ------------------------------
    ** Cách ngôn: Là nhận thức của con người (nhân sinh quan) về tất cả các lĩnh lực trong đời sống xã hội, được thể hiện thông qua những lời nói ngắn gọn, súc tích có ý nghĩa giáo dục, khuyến cáo, động viên con người, hướng con người tới chân thiện mỹ. Và nhiều khi lời nói "cách ngôn" được mọi người coi đấy là nguyên tắc, chuẩn mực cần phải tuân theo.
    独步傲游忘世俗
    Độc bộ ngao du vong thế tục
    看遍人间百事奸
    Khán biến nhân gian bách sự gian

  2. The Following User Says Thank You to backieuphong For This Useful Post:

    trai_xu_doai (19-08-2015)

Quyền viết bài

  • Bạn không thể gửi chủ đề mới
  • Bạn không thể gửi trả lời
  • Bạn không thể gửi file đính kèm
  • Bạn không thể sửa bài viết của mình
  •