Hiện kết quả từ 1 tới 5 của 5

Chủ đề: Chuyện bữa tiệc đêm ở Đà Giang

  1. #1
    AnhSang1989
    Guest

    Chuyện bữa tiệc đêm ở Đà Giang

    Năm Bính Dần(1386), vua Trần Phế Đế đi săn, đỗ lại trên bờ bắc sông Đà, đêm mở bữa tiệc ở trong trướng. Có một con cáo từ dưới chân núi đi về phía nam, gặp một con vượn già, nhân bảo:

    -Vua tôi Xương Phù[1] vào rừng săn bắn, để ý vào bọn ta lắm đó.Tính mệnh các loài chim muông, thật là treo ở sợi dây cung. Nếu tuyết chưa xuống, gió chậm về, mình sẽ nguy mất. Tôi định đến kiếm một lời nói để ngăn cản, bác có vui lòng đi với tôi không?
    [1]Niên hiệu của vua Trần Phế Đế, tức Đế Nghiễn
    Vượn già nói:

    -Nếu bác có thể đem lời nói mà giải vây được, đó thật là một việc hay. Nhưng chỉ e nói năng vô hiệu, họ lại sinh nghi, trống sao khỏi cái nạn thành cháy vạ lây, há chẳng nghe câu chuyện hoa biểu hồ tinh ngày trước[2].

    Con cáo nói:

    Những người theo nhà vua đi săn, phần nhiều là võ nhân bụng không bác vật như Trương Hoa[3] mắt không cao kiến như Ôn Kiệu[4], vậy chắc không việc gì mà sợ.

    Bèn cùng nhau hóa làm hai người đàn ông mà đi, một người xưng là tú tài họ Viên[5], một người xưng là xử sĩ họ Hồ[6] đương đêm đến gõ cửa hành cung, nhờ kẻ nội thị chuyển đệ lời tâu vào rằng:
    [5]Viên là họ Viên, đồng âm với viên là con vượn
    [6]Hồ là họ Hồ, đồng âm với hồ là cáo
    -Tôi nghe thánh nhân trị vì, càn khôn trong sáng, minh vương sửa đức, chim muôn hòa vui. Nay chúa thượng đương kỳ thái hạnh, làm chủ dân vật, tưởng nên mở lưới vơ hiền, giăng chài vét sĩ, đương gội thì quấn mái tóc, lên xe thì dành bên tả[7], đem xe bồ ngựa tứ săn những người hiền trong chỗ quê lậu, lấy lễ hậu lời khiêm đón những kẻ sĩ trong đám ẩn dật, khiến trong triều nhiều bậc lương tá để ban ân trạch cho sinh dân, đưa tất cả cuộc đời vào cõi nhân thọ. Cớ sao lai đi săn gấu bắt thỏ, tranh cả công việc của chức Sơn ngu như vậy!
    [7]Chu Công đương gội đầu, quấn tóc lại để tiếp người hiền. Ngụy công tử đi xe, dành sẵn phía tả để đón bậc hiền sĩ Hầu Doanh
    Bấy giờ vua say rượu đương muốn đi nằm, sai thủ tướng Quý Ly mời hai người vào tiếp đãi, ở phía dưới thềm khách và biểu bảo cho biết săn bắn là phép tắc thời xưa, sao lại nên bỏ.

    Hồ nói:

    -Đời xưa đuổi loài tế tượng là để trừ hại, mà mở cuộc sưu miêu[8] là để giảng võ. Chuyên đi săn ở Vị Dương, là vì một ông già không phải gấu cũng không hùm[9]. Vì sự phô phang quân lính mới có cuộc săn ở Vu Nhâm[10]. Vì sự phô phang cầm thú mới có cuộc bắn ở Trường Dương[11]. Nay thì không thế, đương mùa hạ mà giở những công việc khổ dân không phải thời, giày trên lúa để thỏa cái ham thích săn bắn, không phải chỗ; quanh đầm mà vây, bọc núi mà đốt, không phải lẽ, ngài sao không tâu với thánh minh, tạm quay xe giá, để khiến người và vật đều được bình yên!
    [8]Đời xưa bên Trung Quốc cuộc săn mùa xuân gọi là sưu, cuộc săn mùa thu gọi là miêu
    [9]Vua Văn vương nhà Chu đi săn để đón ông già Lã Vọng
    [10]Vua Lỗ Chiêu Công
    [11]Vua Hán Bình Đế
    Quý Ly nói:

    -Không nên.

    Hồ nói:

    -Đó là tôi thương những giống chim hèn muông yếu và xin nài cho chúng. Chứ còn những giống tinh khôn lanh lẹn thì tự nhiên chúng biết xa chạy cao bay đàng nam núi Nam, đàng bắc núi Bắc, há chịu trần tràn một phận ấp cây đâu!

    Quý Ly nói:

    -Nhà vua đi chuyến này, không phải vì ham thích chim muông, chỉ vì nghe ở đây có giống hồ tinh nghìn tuổi, nên ngài muốn đại cử đến để tiễu trừ, khiến loài yêu gian không thể giở trò xằng bậy được, có thế thôi.

    Viên đưa mắt cho Hồ rồi mỉm cười. Quý Ly hỏi cớ, Hồ chợt đáp:

    -Hiện giờ sài lang đầy đường lấp lới, sao lại lo đi hỏi đến giống hồ ly?

    Quý Ly nói:

    -Ngài nói vậy là ý thế nào?

    -Hiện nay thánh hóa chưa khắp, bờ cõi chưa yên: Bồng Nga[12] là con chó dại, cắn càn ở Nam Phương, Lý Anh[13] là con hổ đói gầm thét ở Tây Bắc. Ngô Bệ[14] ngông cuồng tuy đã tắt, Đường Lang[15] lấm lét vẫn còn kia, sao không giương cái cung thánh nhân, tuốt lưỡi gươm thiên tử, lấy nhân làm yên khẩu, lấy nghĩa làm chèo lái, lấy hào kiệt làm nanh vuốt, lấy trung tính làm giáp trụ, cẩn thận lồng cũi để giá ngự những tướng khó trị, sửa chuốt cung tên để dọa nạt những nước bất phục, tóm bắt giặc giã, đóng cũi giải về, khiến cho gần xa quang sạch. Cớ sao bỏ những việc ấy không làm, lại đi lẩn quẩn ở công việc săn bắn dù được chim muông như núi, chúng tôi cũng lấy làm không phục.
    Quý Ly nghe lời, hai người mừng thầm nói:

    -Thế là mưu kế có kết quả rồi.

    Nhân nâng chén rượu đầy lên uống rồi nói bàn vanh vách, trôi như nước suối, không bị đuối một tý gì cả.

    Quý Ly nói:

    -Ta từng tranh luận với người Trung Hoa, người Chiêm, chưa hề chịu khuyết lý bao giờ, thế mà nay phải lúng túng với các gã này. Các gã nếu chẳng phải yêu núi ma rừng thì sao nói năng được nhọn sắc như vậy!

    Hai người giận mà nói:

    -Ông là thủ tướng đáng lẽ nên tiến dẫn nhân vật để làm đồ dùng cho quốc gia, cớ sao lại ghen người hiền, ghét người tài, há phải là cái nghĩa ở trong Kinh Thư đã nói: ”Kẻ khác có tài, coi như ta có”.

    Quý Ly đổi nét mặt để xin lỗi và an ủi rằng:

    -Tôi nghĩ đường đời bây giờ, hiếm có được hạng người như là các ông. Sao các ông không đốt bỏ tơi nón, từ giã cá tôm, rướn mình con rồng ở Nam Dương, đuổi vó ngựa ký của Bàng Thống, lập công với đương thế, để tiếng về đời sau. Cớ chi lại đi nằm chết khô ở chốn hang núi còn ai người biết đến nữa.

    Hai người cười mà rằng:

    -Chúng tôi nương mình bên cành khói, náu vết chốn hàng mây, ngủ thì lấy cỏ làm đệm êm, khát thì lấy nước suối làm rượu ngọt, vương chân có hoa lá, kết bạn có hươu nai, chỉ biết ăn bách nhai tùng, ngâm trăng vịnh gió, ngõ hầu mới khỏi vướng lưới trần. Ai hơi đâu mà lo đi giúp việc đời dù chỉ nhổ một sợi lông.

    Còn Tiếp
    Lần sửa cuối bởi AnhSang1989; 02-06-2012 lúc 10:52 AM

  2. #2
    AnhSang1989
    Guest

    Chuyện bữa tiệc đêm ở Đà Giang

    Nhân lại nói:

    -Chúng tôi vốn là những người phóng lãng, không chịu ở trong vòng ràng buộc. Trước vẫn hay thơ, thường ngâm vang cả hang núi. Đêm nay bồi tiệc, há lại không có bài nào để kỷ thực ư?

    Hồ bèn ngâm rằng:

    Ẩm liễu thanh toàn hựu bích than
    Du du danh lợi bất tương can
    Vân biên thạch quật khiêu thân dị
    Thế thượng trần lung trước cước nan
    Nhật lạc miên tàn sơn trĩ quýnh
    Canh lan thính quyện dạ băng hàn
    Yên hà thử khứ vô tung tích
    Tử ngã tương kỳ cửu viễn khan.


    Dịch:
    Khe trong suối biếc nước ngon lành,
    Đường thế chi màng đến lợi danh.
    Hang đá dễ nương mình phóng khoáng,
    Vòng trần khôn đặt bước chông chênh.
    Bóng tà giấc tỉnh trơ hình núi,
    Băng lạnh đêm tàn cạn trống canh,
    Mây khói rồi đây không dấu vết.
    Đôi mình buộc chặt nghĩa non xanh.


    Viên cũng ngâm rằng:

    Vạn hác thiên khê hữu kính thông
    Du Du phất tụ nhiệm tây đông
    Hứng lai trục bạn xuân sơn vũ,
    Sầu khứ phân hề biệt phố phong
    Tương ngạn vô thanh đề lạc nhật
    Sở thiên hữu lệ khấp loan cung
    Ngã đầu lâm mộc quân nham huyệt
    Kham tiếu cầu an kế bất đồng.


    Dịch:
    Nghìn suối muôn khe có lối thông,
    Mặc dầu tha thẩn bước tây đông,
    Tung Tăng lúc giỡn cơn mưa núi,
    Đủng đỉnh khi chờ ngọn gió sông,
    Tiếng bặt bờ Tương gào bóng xế
    Lệ tràn đất Sở khóc dây cung
    Tôi lên rừng, bác vào hang núi
    Tìm chốn yên thân cũng một lòng.


    Ngâm xong, từ biệt ra đi. Quý Ly mật sai người rón bước theo sau, khi gần đến lưng chừng núi, thấy cả hai hóa làm con cáo và con vượn mà đi biến mất.

    Lời bình:
    Than ôi, Trời đất sinh ra mọi loài mà riêng hậu đối với loài người, cho nên người ta là giống khôn thiêng, hơn muôn vật. Tuy phượng hoàng là giống chim thiêng, kỳ lân là giống thú nhân, cũng chỉ là loài vật mà thôi. Cuộc nghị luận ở Đà Giang, cớ sao loài người mà lại phải chịu thua loài vật? Cái đó là vì có duyên cớ. Bởi Quý Ly tâm thuật không chính, cho nên giống yêu quái ở trong loài vật mới có thể đùa cợt như vậy. Chứ nếu chính trực như Ngụy Nguyên Trung, trung như Trương Mậu Tiên thì chúng ta đã nghe giảng, giữ lửa không rồi, đâu còn dám tranh biện gì nữa. Chao ôi! Nước sông Thương Lương, trong thì để rửa mũ, đục thì để rửa chân, đều do tự mình cả đó thôi.
    Lần sửa cuối bởi AnhSang1989; 02-06-2012 lúc 10:58 AM

  3. #3
    Senior Member
    Tham gia ngày
    May 2012
    Bài gửi
    375
    Thanks
    176
    Thanked 25 Times in 22 Posts
    Nhật lạc miên tàn sơn trĩ quýnh
    Canh lan thính quyện dạ băng hàn
    Tương ngạn vô thanh đề lạc nhật
    Sở thiên hữu lệ khấp loan cung
    Hay thật, hay thật. Tuyệt.

  4. #4
    Doancongtu
    Guest
    Đây là câu truyện được chép trong "Truyền Kỳ Mạn Lục". Một câu chuyện hay và bổ ích. Cảm ơn AnhSang1989 nhiều.

  5. #5
    Moderator
    Tham gia ngày
    Jan 2012
    Đến từ
    ngochai.tcq@gmail.com
    Bài gửi
    1.037
    Thanks
    336
    Thanked 115 Times in 113 Posts
    "...trong thì để rửa mũ, đục thì để rửa chân, đều do tự mình cả đó thôi."
    Ý của câu này mang tính nhân sinh-bản thể luận cao.

    "Quân tử dĩ phản thân tu Đức - 君 子 以 反 身 修 德" là vậy chăng? ( Đại Tượng Truyện, Quẻ Thủy Sơn Kiển -水 山 蹇, Kinh Dịch)

    Tri Kỷ đã khó, tri Bỉ còn khó hơn gấp bội.

    ngochai
    Lần sửa cuối bởi ngochai; 04-06-2012 lúc 02:29 PM
    Trời sinh, trời ắt đã dành phần / Tu hãy cho hiền, dạ có nhân
    Khó chớ oán thân, thân mới nhẹ / Giàu mà yêu chúng, chúng càng gần
    Bạo hung chỉn đã gươm mài đá / Phúc đức rành hay cỏ đượm xuân
    Chớ có hại nhân mà ích kỷ / Giấu người, khôn giấu được linh thần.
    Nguyễn Bỉnh Khiêm
    ngochai.tcq@gmail.com

Tags for this Thread

Quyền viết bài

  • Bạn không thể gửi chủ đề mới
  • Bạn không thể gửi trả lời
  • Bạn không thể gửi file đính kèm
  • Bạn không thể sửa bài viết của mình
  •