Hiện kết quả từ 1 tới 8 của 8

Chủ đề: Kinh Dịch với khoa Siêu Hình Học

  1. #1
    Moderator
    Tham gia ngày
    Jan 2012
    Đến từ
    ngochai.tcq@gmail.com
    Bài gửi
    1.037
    Thanks
    336
    Thanked 115 Times in 113 Posts

    Cool Kinh Dịch với khoa Siêu Hình Học

    QUAN NIỆM NHẤT THỂ VẠN THÙ


    Về phương diện triết học, Dịch đã khảo sát vũ trụ, về cả hai phương diện Biến với Hằng.

    Dịch bàn về Thái Cực tức là bàn về Bản thể hằng cửu, siêu không gian, thời gian.

    Dịch bàn về Hào, Quải là bàn về Vạn vật, Vạn Hữu, bàn về Hiện tượng (phénomènes), bàn về các hình thức biến hóa trong trời đất, bàn về sự di động biến thiên trong thế giới.


    Chu Hy viết: Thái Cực là Đạo, thuộc Hình nhi thượng.(tức là Thái Cực là Bản Thể, là Tuyệt đối siêu xuất hình tướng.)

    Âm Dương là khí dụng, thuộc hình nhi hạ (tức là thuộc hữu vi, hữu tướng). Cho nên, đứng về phương diện biến thiên, hiện tượng mà xét, thì ta thấy động tĩnh không đồng thời, Âm Dương không đồng dấu vết, nhưng nguyên lý về Âm Dương, động tĩnh đều đã hàm ngụ đầy đủ bên trong Tiên Nho cho rằng: Khi bản thể còn tịch nhiên chưa hiển dương, chưa biến hóa thì gọi là Tiên Thiên. Khi đã phát lộ thành hình tượng thì gọi là Hậu Thiên.

    Theo luận cứ này, thì Thái Cực thuộc Tiên Thiên. Vạn Tượng, hay Âm Dương, Hào, Quải thuộc Hậu Thiên. Tiên Thiên vô hình tướng, Hậu Thiên hữu hình, hữu tướng

    1.- Thái Cực (Vô Cực), hay Lý là Bản thể muôn vật, Tuyệt đối, siêu thời gian, không gian, tiềm tồn (Substance, Forme, Essence, Noumène, Ousia. Phùng hữu Lan dùng chữ Subsist.)

    2.- Âm Dương nhị khí, Hào, Quải tượng trưng cho Vạn Vật, Vạn Tượng thuộc Hình nhi hạ, là phần khí dụng, là Hiện tượng biến thiên, lệ thuộc không gian, thời gian. (Accident, contigent, phénomène, existence, matière. Phùng hữu Lan dùng chữ Exist)
    Trời sinh, trời ắt đã dành phần / Tu hãy cho hiền, dạ có nhân
    Khó chớ oán thân, thân mới nhẹ / Giàu mà yêu chúng, chúng càng gần
    Bạo hung chỉn đã gươm mài đá / Phúc đức rành hay cỏ đượm xuân
    Chớ có hại nhân mà ích kỷ / Giấu người, khôn giấu được linh thần.
    Nguyễn Bỉnh Khiêm
    ngochai.tcq@gmail.com

  2. #2
    Moderator
    Tham gia ngày
    Jan 2012
    Đến từ
    ngochai.tcq@gmail.com
    Bài gửi
    1.037
    Thanks
    336
    Thanked 115 Times in 113 Posts

    Cool Kinh Dịch với khoa Siêu Hình Học

    Nói cách khác, Dịch cho rằng dưới mọi hình thức biến thiên của vũ trụ, còn có một bản thể bất biến. Đó là Vô Cực, hay Thái Cực. Vạn Vật biến thiên bên ngoài chẳng qua là những hình thái biến thiên của bản thể ấy.

    Từ một bản thể, vạn vật càng ngày càng sinh hóa, càng ngày càng phân tán, càng ngày càng trở nên phiền toái, phức tạp, sinh ra muôn ngàn lưu phái, muôn ngàn chi diệp, tung tỏa ra cùng khắp đất trời.

    Tuy nhiên muôn muôn ngàn ngàn hình thức thù tạp bên ngoài ấy vẫn cùng chung một gốc gác mà thôi. Các đồ bản của Dịch, hoặc viên đồ, hoặc hoành đồ cũng đều gợi cho ta ý niệm ấy. Để mô tả quan niệm Một bản thể duy nhất sinh Vạn Tượng, Vạn Hữu, Dịch dùng hai phương pháp:

    1). Từ ngữ

    2). Biểu tượng.


    Về từ ngữ, Dịch chỉ nói vắn tắt như sau: Dịch hữu Thái Cực, thị sinh Lưỡng nghi, Lưỡng nghi sinh Tứ Tượng v.v.. (Hệ từ thượng chương XI).

    Khoa Luyện đơn cổ Ai Cập cũng có quan niệm tương tự. Ai Cập xưa cũng chủ trương: Thoạt kỳ thủy, có một nguyên chất bất diệt làm căn bản cho vạn vật. Nguyên chất ấy sinh ra hai chất gọi là Diêm (Soufre), và Cống (Mercure). Diêm, Cống sinh Tứ Tượng là Địa, Thủy, Hỏa, Khí.

    Dịch ghi quan điểm trên bằng biểu tượng sau: Thái Âm-Thiếu Âm-Thái Dương-Thiếu Dương.

    Khoa chiêm tinh học và Luyện đơn Âu Châu ghi quan điểm trên như sau: Mặt Trời-Mặt Trăng-Kim Tinh-Mộc Tinh-Hỏa Tinh-Thổ Tinh-Thủy Tinh.

    Cả hai đồ bản trên cũng vẫn chỉ là: Thái Cực sinh Lưỡng Nghi, Lưỡng Nghi sinh Tứ Tượng...
    Trời sinh, trời ắt đã dành phần / Tu hãy cho hiền, dạ có nhân
    Khó chớ oán thân, thân mới nhẹ / Giàu mà yêu chúng, chúng càng gần
    Bạo hung chỉn đã gươm mài đá / Phúc đức rành hay cỏ đượm xuân
    Chớ có hại nhân mà ích kỷ / Giấu người, khôn giấu được linh thần.
    Nguyễn Bỉnh Khiêm
    ngochai.tcq@gmail.com

  3. #3
    Moderator
    Tham gia ngày
    Jan 2012
    Đến từ
    ngochai.tcq@gmail.com
    Bài gửi
    1.037
    Thanks
    336
    Thanked 115 Times in 113 Posts

    Kinh Dịch với khoa Siêu Hình Học

    Từ hơn một thế kỷ nay quan niệm nhất thể vạn thù của Đông phương đã lan tràn vào lãnh vực Triết học, Khoa học Âu Châu.

    Thuyết tiến hóa của Lamarck, Darwin căn cứ trên nguyên lý nhất thể, vạn thù, để biện minh rằng Vạn Hữu đã tiến tới ngày này nhờ sự biến hóa từ một sinh cơ, sinh vật đầu tiên.

    Weissmann chủ trương vạn sự đã tiềm ẩn trong cái trứng nguyên thủy.

    Georges Lema Ûtre chủ trương vũ trụ đã xuất sinh từ một hồn khối nguyên thủy mà ông mệnh danh là “nguyên tử nguyên thủy”.

    Werner Heisenberg, một nhà Vật Lý học trứ danh chủ trương trong quyển La Nature dans la Physique contemporaine đại khái như sau:

    Vũ trụ vạn vật tuy có 92 nguyên tố khác nhau, nhưng rút cục chỉ có ba là:

    Dương điện tử (positron)

    Âm điện tử (électron)

    Trung hòa tử (neutron)


    Nhưng Dương điện tử, Âm điện tử, Trung hòa tử chung qui vẫn chỉ là một Nguyên khí. Cho nên vũ trụ thật ra chỉ có một Nguyên khí, Nguyên chất nhưng có thể ở trong nhiều trạng thái khác nhau.
    Trời sinh, trời ắt đã dành phần / Tu hãy cho hiền, dạ có nhân
    Khó chớ oán thân, thân mới nhẹ / Giàu mà yêu chúng, chúng càng gần
    Bạo hung chỉn đã gươm mài đá / Phúc đức rành hay cỏ đượm xuân
    Chớ có hại nhân mà ích kỷ / Giấu người, khôn giấu được linh thần.
    Nguyễn Bỉnh Khiêm
    ngochai.tcq@gmail.com

  4. #4
    Moderator
    Tham gia ngày
    Jan 2012
    Đến từ
    ngochai.tcq@gmail.com
    Bài gửi
    1.037
    Thanks
    336
    Thanked 115 Times in 113 Posts

    Lightbulb Kinh Dịch với khoa Siêu Hình Học

    QUAN NIỆM VẠN VẬT TUẦN HOÀN CHUNG NHI PHỤC THỦY CỦA DỊCH KINH


    Nếu Dịch chỉ chủ trương có một chiều biến hóa từ Thái Cực đến Vạn Hữu, từ nhất đến vạn, từ giản đến phiền thôi, thì chẳng có gì là cao đẹp, vì đó chỉ mới là chiều sa đọa, phá tán, tử vong của trời đất, chưa nói lên được chiều hòa hợp, đoàn tụ, siêu thăng, sinh tồn của vạn vật, chưa nói lên được nỗ lực của Vạn Hữu luôn luôn muốn vươn lên để trở về với Thái Cực.

    Nhưng thực ra, Dịch không quan niệm biến hóa một chiều, và cho rằng khi vũ trụ đã biến hóa, đã phân tán đến cực độ, sẽ xoay chiều, đổi hướng, bước dần lên những nấc thang tinh thần để cuối cùng lại phục hồi Nguyên bản.

    Nói cách khác, vũ trụ biến thiên không phải là theo một đường thẳng vô cùng tận, nhưng theo hai chiều Âm Dương, vật chất, tinh thần vãng lai, phản phúc để cuối cùng lại trở về Nguyên bản. Quan niệm trọng đại này đều được các tiên hiền cả Nho lẫn Lão công nhận.

    Văn đạo tử viết: Mới đầu từ trong thuận hành mà sinh, cuối cùng lại trở lại để về ẩn tàng tại Trung điểm, Trung Hoàng Thái Cực, tìm ra được bản lai diện mục của mình.

    Lưu nhất Minh viết: trong quyển “Tu chân biện nạn hậu biên tu chứng” như sau: Dịch nói: Nguyên thủy phản chung, thế là biết lẽ tử sinh.

    Mạnh Tử nói: Bậc trí giả để ý suy cứu căn do, còn Thánh nhân để ý tìm cho ra cùng đích cuộc đời. Cho nên đạo cả của Thánh Hiền có đầu có đuôi, có gốc có ngọn. Biết được đầu, hay được cuối, khảo được gốc, cùng được ngọn, mới có thể thông suốt tòng đầu tuyệt vĩ, quán triệt, đại giác, đại ngộ...

    Giả sử còn có điều mịt mờ, thì ắt hành động sẽ mò mẫm, biết đã không đúng, thì làm sẽ ngắc ngứ không thông. Học giả phải cùng kỳ lý, rồi mới có thể đem ra mà thi hành áp dụng. Biết đến kỳ cùng, làm tới hoàn mỹ, đó là hai phương diện cần yếu, không thể nào không có được. Mà lý ấy chẳng qua là Đạo của trời đất, của Tạo hóa. Đạo của Tạo hóa có Thể, có Dụng, có đầu có đuôi, là môi trường cho Âm Dương đắp đổi, vận hành đổi thay, tiêu trưởng, biến hóa ở bên trong, nhưng mà chốt then quan hệ nhất, tâm điểm của tất cả mọi biến thiên, vẫn là “Chân Nguyên nhất khí”, vẫn là Thái Cực hư vô, vô hình, vô tượng... Hiểu được điều này, lập tức sẽ lên tới bậc Thánh Hiền, không hiểu nổi điều này, sẽ phải trầm luân muôn kiếp. Cùng lý tức là hiểu biết thấu đáo căn bản này vậy...
    Trời sinh, trời ắt đã dành phần / Tu hãy cho hiền, dạ có nhân
    Khó chớ oán thân, thân mới nhẹ / Giàu mà yêu chúng, chúng càng gần
    Bạo hung chỉn đã gươm mài đá / Phúc đức rành hay cỏ đượm xuân
    Chớ có hại nhân mà ích kỷ / Giấu người, khôn giấu được linh thần.
    Nguyễn Bỉnh Khiêm
    ngochai.tcq@gmail.com

  5. #5
    Moderator
    Tham gia ngày
    Jan 2012
    Đến từ
    ngochai.tcq@gmail.com
    Bài gửi
    1.037
    Thanks
    336
    Thanked 115 Times in 113 Posts

    Lightbulb Kinh Dịch với khoa Siêu Hình Học

    Trương Tải viết: Thái Hư không thể không có khí. Khí không thể không tụ thành vạn vật. Vạn vật không thể không tán để trở thành Thái Hư... Sự tuần hoàn, xuất nhập bắt buộc phải như vậy.

    Nguyễn Án Trường, tác giả tập “Tạo hóa thông” cho rằng: Thái Cực là một vậy. Vạn vật bắt đầu từ một, và kết thúc ở một. Trang Tử gọi thế là xuất cơ, nhập cơ...

    Nhìn vào hoành đồ của Dịch ta thấy ý niệm Thái Cực xuất sinh vạn vật được phát biểu bằng phương thức: Thái Cực sinh Lưỡng Nghi; Lưỡng Nghi sinh Tứ Tượng; Tứ Tượng sinh Bát Quái; Bát Quái sinh Lục Thập Tứ Quái... Muốn suy ra chiều phản hoàn của vạn vật ta chỉ cần đọc ngược từ 64 quẻ trở về dần cho tới Thái Cực.

    Nguyễn Án Trường viết: Dịch nói nguyên thủy phản chung. Thế tức là nói rằng từ những Quải thể vô cùng phức tạp quay trở về 64 quẻ, từ 64 trở về 8; 8 trở về 4; 4 trở về 2, 2 trở về 1; thế tức là thuần Kiền vậy, thế tức là Chân Như bản thể vậy.

    Nguyễn Án Trường cho rằng vạn vật trở về thuần Kiền tưởng cũng chưa được đúng vì như vậy vẫn còn nằm trong vòng hình Tượng, Hào, Quải. Phải trở về Kiền Sơ, tức là phải trở về Thái Cực vô hình tượng mới đúng.

    Minh Đạo Thiên viết:

    Xem Kiền từ thủa chửa thành hình,

    Một nét thành rồi, vạn vật sinh


    Như vậy, cuộc biến Dịch tuần hoàn trong vũ trụ thực là giản dị. Ta có thể theo dõi sự diễn biến ấy từ đầu đến đuôi được. Tất cả chỉ là một nguồn sinh lực diễn biến dần dà từ Trung tâm ra tới các tầng lớp bên ngoài, rồi lại chuyển hóa xoay mình băng qua các tầng lớp biến thiên từ ngoài vào trong, cho tới trung tâm nguyên thủy, tạo thành một vòng sinh hóa có giới hạn, có tiết tấu, mạch lạc, có nguyên ủy, thủy chung.

    Vòng đại tuần hoàn của vũ trụ chẳng qua cũng như tình non nước, mà Tản Đà đã ngâm vịnh bằng những lời thơ đẹp đẽ như sau:

    Dù cho sông cạn đá mòn,

    Còn non, còn nước, hãy còn thề xưa,

    Non cao đã biết hay chưa?

    Nước đi ra bể, lại mưa về nguồn.

    Nước non hội ngộ còn luôn,

    Bảo cho non chớ có buồn làm chi.

    Nuớc kia dù hãy còn đi,

    Ngàn dâu xanh tốt, non thì cứ vui.

    Nghìn năm giao ước kết đôi,

    Non non, nước nước, chưa nguôi lời thề.


    (Tản Đà)
    Trời sinh, trời ắt đã dành phần / Tu hãy cho hiền, dạ có nhân
    Khó chớ oán thân, thân mới nhẹ / Giàu mà yêu chúng, chúng càng gần
    Bạo hung chỉn đã gươm mài đá / Phúc đức rành hay cỏ đượm xuân
    Chớ có hại nhân mà ích kỷ / Giấu người, khôn giấu được linh thần.
    Nguyễn Bỉnh Khiêm
    ngochai.tcq@gmail.com

  6. #6
    Moderator
    Tham gia ngày
    Jan 2012
    Đến từ
    ngochai.tcq@gmail.com
    Bài gửi
    1.037
    Thanks
    336
    Thanked 115 Times in 113 Posts

    Lightbulb Kinh Dịch với khoa Siêu Hình Học

    Dịch ghi chú định luật tuần hoàn phản phúc, “nhất biến vạn, vạn qui nhất” bằng đồ bản Dịch Tiên Thiên 8 quẻ, hay 64 quẻ.

    Tu chân bất tử phương có lời rằng: Trước xuống sau lên định một vòng. Ý muốn nói vòng tuần hoàn của trời đất phải là Âm trước, Dương sau, nghĩa là mới đầu tinh thần phải nhập thể, phải lồng vào vật chất mới giúp cho tinh thần siêu thăng dễ dàng được.

    Chiêm tinh học Âu Châu mô tả quan niệm trên bằng những lời lẽ sau: Nguyên động lực tự phối ngẫu để biến từ thế “tiềm phục” đến thế “hiểu hiện”; từ nhất đến vạn, từ vô tướng đến hữu hình; từ tinh thần đến vật chất, từ thế giới vô sắc tướng đến thế giới hình tướng, từ khinh thanh đến trọng trọc. Trên đoạn đường thoái hóa này, thần khí càng ngày càng ẩn áo sau nhiều bức màn hiện tượng dày đặc cho đến vật chất.

    Khi đã đến điểm thấp nhất của chu kỳ, “thần khí” hay Đạo lại lộn ngược lại, băng qua nhiều lớp lang hình thể càng ngày càng khinh thanh, tiến dần về các giới vô hình, vô tướng, để trở về trạng thái duy nhất bản nguyên. Đó là ý nghĩa vũ trụ của vòng Hoàng Đạo.
    Trời sinh, trời ắt đã dành phần / Tu hãy cho hiền, dạ có nhân
    Khó chớ oán thân, thân mới nhẹ / Giàu mà yêu chúng, chúng càng gần
    Bạo hung chỉn đã gươm mài đá / Phúc đức rành hay cỏ đượm xuân
    Chớ có hại nhân mà ích kỷ / Giấu người, khôn giấu được linh thần.
    Nguyễn Bỉnh Khiêm
    ngochai.tcq@gmail.com

  7. #7
    Moderator
    Tham gia ngày
    Jan 2012
    Đến từ
    ngochai.tcq@gmail.com
    Bài gửi
    1.037
    Thanks
    336
    Thanked 115 Times in 113 Posts

    Lightbulb Kinh Dịch với khoa Siêu Hình Học

    HAI ÁP DỤNG QUAN TRỌNG CỦA DỊCH LÝ


    1. Vạn vật khác nhau về hình tướng, giống nhau về bản thể. Như ta đã thấy vũ trụ là do một Nguyên thể phát sinh. Đã cùng một nguồn gốc phát sinh ắt phải giống nhau về bản thể. Đã biến hóa nhanh chậm khác nhau, ắt phải khác nhau về hình thức, về địa vị, về công việc, về giòng giống, về thời gian, không gian, về trạng thái tâm thần.

    Nho gia nói: Nhất Thể vạn thù

    Đạo gia nói: Nhất Bản vạn thù

    Dương Hùng nói: Đồng Bản ly mạt


    Theo quan niệm này thì con người và vũ trụ đều họp lại thành một Đại thể, đều cùng chung một bản thể, một Thái Cực, và vì vậy có ảnh hưởng mật thiết với nhau. Mặt trời, mặt trăng, tinh tú biến động, cũng làm cho đời sống con người biến động, đổi thay.

    2. Lịch sử con người cũng diễn biến theo hai chiều thuận nghịch để cuối cùng lại phục hồi Nguyên thể.

    Áp dụng Dịch lý tuần hoàn vào lịch sử con người, ta thấy rằng, nếu con người từ Nguyên thể phát sinh ắt sẽ phải biến thiên tiến hóa qua nhiều giai đoạn lịch sử thăng trầm, vãng lai, phản phúc để cuối cùng có thể phục hồi Nguyên bản.
    Lần sửa cuối bởi ngochai; 13-12-2012 lúc 11:53 AM
    Trời sinh, trời ắt đã dành phần / Tu hãy cho hiền, dạ có nhân
    Khó chớ oán thân, thân mới nhẹ / Giàu mà yêu chúng, chúng càng gần
    Bạo hung chỉn đã gươm mài đá / Phúc đức rành hay cỏ đượm xuân
    Chớ có hại nhân mà ích kỷ / Giấu người, khôn giấu được linh thần.
    Nguyễn Bỉnh Khiêm
    ngochai.tcq@gmail.com

  8. #8
    Moderator
    Tham gia ngày
    Jan 2012
    Đến từ
    ngochai.tcq@gmail.com
    Bài gửi
    1.037
    Thanks
    336
    Thanked 115 Times in 113 Posts

    Exclamation Kinh Dịch với khoa Siêu Hình Học

    Sự biến Dịch trong trời đất và của nhân quần nhờ vậy sẽ có một ý nghĩa vô cùng cao đẹp, là biến hóa để phát triển; phát triển để cải thiện, cải thiện để đạt tới Hoàn Thiện, trở về Nguyên Thủy Hoàn Thiện.

    Dịch viết: Càn đạo biến hóa các chính Tính Mệnh bảo hợp Thái hòa. Đạo Trời biến hóa để thực hiện Thiên Tính, Thiên Mệnh, rốt ráo là để hợp nhất với Thái Hòa.

    Tính mệnh Pháp quyết Minh chỉ cho rằng: Vạn Hữu rồi ra cũng đi đến sự hiệp hòa, đồng qui nhất thể.

    Lão Tử cũng viết:

    Muôn loài sinh hóa đa đoan,

    Rồi ra sẽ phải lai hoàn Bản nguyên


    Huỳnh Đình Kinh giải cho rằng: Nhất bản phân tán ra thành muôn ngàn thù tạp, thù tạp rồi ra cũng quay về một gốc. Như vậy cả hình lẫn thần đều được phỉ nguyền và con người sẽ hợp nhất với Đạo thể, Chân thể. Dầu biến hóa mấy rồi cũng trở về Trung điểm, về Thái Nhất, về Thần.

    Hegel cho rằng vũ trụ chỉ là sự phát triển của ý thức.

    Ý thức thì hằng cửu, nhưng nhân loại muốn tiến tới Ý thức hằng cửu phải phát triển, phải biến thiên, tức là phải có một lịch trình, lịch sử.

    Như vậy Dịch không quan niệm vũ trụ một cách cá nhân, cá tính, vụn vặt mà quên đại thể, toàn thể, cũng như không quan niệm vũ trụ một cách toàn thể, đại thể mà quên cá nhân, cá tính.

    Trái lại Dịch bao quát cả hai phương diện toàn thể và chi tiết, tĩnh và động. Toàn thể là Thái Cực, chi tiết là Vạn Vật, là Hào Quải: Tĩnh là những nấc thang giá trị tinh thần và vật chất, Động là sự tiến triển biến hóa qua các nấc thang giá trị.

    Toàn thể và chi tiết, vũ trụ, xã hội cá nhân hỗ tương ảnh hưởng để đạt tới Thái hòa.


    Nhân Tử Nguyễn Văn Thọ
    Trời sinh, trời ắt đã dành phần / Tu hãy cho hiền, dạ có nhân
    Khó chớ oán thân, thân mới nhẹ / Giàu mà yêu chúng, chúng càng gần
    Bạo hung chỉn đã gươm mài đá / Phúc đức rành hay cỏ đượm xuân
    Chớ có hại nhân mà ích kỷ / Giấu người, khôn giấu được linh thần.
    Nguyễn Bỉnh Khiêm
    ngochai.tcq@gmail.com

Tags for this Thread

Quyền viết bài

  • Bạn không thể gửi chủ đề mới
  • Bạn không thể gửi trả lời
  • Bạn không thể gửi file đính kèm
  • Bạn không thể sửa bài viết của mình
  •