Chu Tử Trị Gia Cách Ngôn
朱子家訓



Giản giới: CHU DỤNG THUẦN (1617 – 1688) thời Minh mạt Thanh sơ, tự Trí Nhất, Hào Bách Lư, người Giang Tô biên soạn. Ông viết thành từng câu dưới dạng đối theo thể Phú, lập thành một thiên về gia huấn cách ngôn. Toàn văn có 506 chữ, phân thành 6 đoạn nay xin lấy các chữ đầu mỗi câu mà đặt tựa.

Nội dung chủ yếu là những lời dạy về lập thân xử thế, khuyến khích cần kiệm trị gia, an phận thủ thân và chú trọng luân thường.

1 - LÊ MINH TỨC KHỞI

黎明即起,灑掃庭除,要內外整潔。

既昏便息,關鎖門戶,必親自檢點。

Lê minh tức khởi, sái tảo đình trừ, yếu nội ngoại chỉnh khiết.

Ký hôn tiện tức, quan tỏa môn hộ, tất thân tự kiểm điểm.

Mờ sáng dậy ngay, rảy nước quét sân, để trong ngoài gọn sạch.

Đêm đến đi ngủ , đóng rào khóa cửa, tất phải tự kiểm tra.

一粥一飯,當思來處不易;

半絲半縷,恆念物力維艱。

Nhất chúc nhất phạn, đương tư lai xứ bất dị

Bán ty bán lũ, hằng niệm vật lực duy nan

Một bát cháo , một hạt cơm, nên nghĩ kiếm được không dễ.

Nửa tấm vải, nửa sợi vải , phải nhớ làm ra rất khó.

宜未雨而綢繆,毋臨渴而掘井。

自奉必須儉約,宴客切勿留連。

Nghi vị vũ nhi trù mậu, vô lâm khát nhi quật tỉnh.

Tự phụng tất tu kiệm ước, yến khách thiết vật lưu liên.

Trù bị lúc còn chưa mưa, chớ đợi [đến lúc] khát mới đào giếng.

Tự dâng biếu phải kiệm ước, thết đãi khách chớ liên miên.

器具質而潔,瓦缶勝金玉。

飲食約而精,園蔬勝珍饈。


Khí cụ chất nhi khiết, ngõa phẫu thắng kim ngọc

Ẩm thực ước nhi tinh, viên sơ thắng trân tu

Đồ dùng đơn sơ mà sạch sẽ, chậu sành hơn vàng ngọc.

Ăn uống giản dị mà tinh túy, rau vườn hơn món lạ.

勿營華屋,勿謀良田。

Vật doanh hoa ốc, vật mưu lương điền.

Chớ làm nhà đẹp, chớ mưu ruộng tốt.

Còn nữa...