Hiện kết quả từ 1 tới 3 của 3

Chủ đề: KINH DỊCH GIẢN YẾU: Quẻ 04 - SƠN THỦY MÔNG 易经 山水蒙

Threaded View

  1. #1
    Moderator
    Tham gia ngày
    Jan 2012
    Đến từ
    ngochai.tcq@gmail.com
    Bài gửi
    1.037
    Thanks
    336
    Thanked 115 Times in 113 Posts

    Post KINH DỊCH GIẢN YẾU: Quẻ 04 - SƠN THỦY MÔNG 易经 山水蒙

    Astrology.vn - Quẻ Mông (蒙). Tự quái nói rằng: Truân tức là đầy, lúc các vật mới sinh, các vật sinh ra thì phải đội lên, cho nên tiếp đến quẻ Mông. Mông tức là đội, tức là vật hãy còn non. Truân là lúc các vật mới sinh, các vật mới sinh thì nhỏ bé, mờ tối, chưa phát ra được, cho nên quẻ Mông tiếp nối quẻ Truân. Nó là quẻ Cấn trên Khảm dưới. Cấn là núi, là đỗ, Khảm là nước, là hiểm, dưới núi là chỗ hiểm; gặp chỗ hiểm thì đỗ, không biết đi đâu, đó là tượng quẻ Mông. Nước là vật phải đi, mới ra chưa đi đâu, cho nên là Mông. Tới khi nó tiến thì nghĩa là hanh - (Truyện của Trình Di).


    蒙:亨。 匪 我 求 童 蒙,童 蒙 求 我。初 噬 告,再 三 瀆,瀆 則 不 告。 利 貞。

    Mông. Hanh. Phỉ ngã cầu đồng mông. Đồng mông cầu ngã. Sơ phệ cốc. Tái tam độc. Độc tắc bất cốc. Lợi trinh.

    Quẻ Mông, hanh, chẳng phải ta tìm trẻ thơ, trẻ thơ tìm ta. Mới bói bảo: hai, ba lần nhàm, không bảo. Lợi về sự chính.

    [Truyện của Trình Di: Chữ “Mông” có lẽ khai phát, tức là nghĩa hanh. Quẻ này có tài thời trung, chính là cái đạo làm đến hanh thông. Hào Sáu Năm làm chủ quẻ Mông, mà hào Chín Hai là người mở mang sự mờ tối. “Ta” là hào hai. Hào hai không phải là quẻ Mông, hào Năm đã nhún thuận vào hào Hai, hào Hai bèn mở mang sự mờ tối cho nó. Cho nên mới lấy hào Hai làm chủ mà nói “chẳng phải ta tìm trẻ thơ, trẻ thơ tìm ta”. Hào Năm ở ngôi tôn, có đức nhu thuận, quẻ này đương ở thời trẻ thơ, chính ứng với hào Hai, mà đức “trung” lại cũng giống nhau, có thể dùng đạo của hào Hai để mở mang sự mờ tối. Hào Hai lấy đức cương trung, ở dưới, được vua tìm theo, phải nên lấy đạo tự giữ, đợi vua chí thành cầu mình mà sau mới ứng, thì có thể dùng đạo của mình, đó là “không phải ta tìm trẻ thơ, trẻ thơ tìm ta”. Bói là xem để quyết đoán. Mới bói, bảo, nghĩa là thật lòng dốc ý để tìm mình thì mình bảo họ, đến hai ba lần thì nhảm nhí, cho nên không bảo. Cái đạo mở mang kẻ mờ tối, chỉ lợi về sự đính chính. Vả lại, hào Hai tuy cương trung, nhưng ở ngôi Âm, cho nên có răn bảo.]

    彖 曰. 蒙,山 下 有 險,險 而 止,蒙。蒙 亨,以 亨 行 時 中 也。匪 我 求 童 蒙,童 蒙 求 我,志 應 也。初 噬 告,以 剛 中 也。再 三 瀆,瀆 則 不 告,瀆 蒙 也。蒙 以 養 正,聖 功 也。

    Thoán viết: (1) Mông. Sơn hạ hữu hiểm. Hiểm nhi chỉ. Mông. (2) Mông hanh. Dĩ hanh hành thời trung dã. Phỉ ngã cầu đồng mông. Đồng mông cầu ngã. Chí ứng dã. (3) Sơ phệ cốc. Dĩ cương trung dã. Tái tam độc. Độc tắc bất cốc. Độc mông dã. (4) Mông dĩ dưỡng chính. Thánh công dã.

    Lời Thoán nói rằng: (1) Quẻ Mông, dưới núi có chỗ hiểm, hiểm mà đỗ, là Mông. (2) Quẻ Mông hanh, dùng lẽ hành mà làm cho đúng mực giữa của thời vậy. Chẳng phải ta tìm trẻ thơ, trẻ thơ tìm ta, chí ứng nhau vậy. (3) Mới bói, bảo, vì cứng giữa vậy; hai, ba lần, nhàm, nhàm thì không bảo, vì làm nhàm trẻ thơ vậy. (4) Trẻ thơ để nuôi sự đính chính, công bậc thánh vậy.

    象 曰. 山 下 出 泉,蒙﹔ 君 子 以 果 行 育 德。


    Tượng viết: Sơn hạ xuất tuyền. Mông. Quân tử dĩ quả hạnh dục đức.

    Lời tượng nói rằng: Dưới núi ra suối, là tượng quẻ Mông. Đấng quân tử coi đó mà quyết việc làm, nuôi lấy đức.

    Dưới núi, suối mới chảy ra là quẻ Mông (trẻ thơ) - Suối mới chảy ra chưa có hướng nhất định. Người quân tử lấy đấy mà giữ nết cho quả quyết, nuôi đức cho cao.

    [Truyện của Trình Di: Dưới núi ra suối, ra mà gặp phải chỗ hiểm, chưa đi, đó là tượng quẻ Mông, ví như trẻ thơ, chưa hề đi đến đâu. Đấng quân tử coi quẻ Mông mà quyết việc làm, nuôi lấy đức, nghĩa là coi nó chảy ra mà chưa thể thông đi, để mình quả quyết việc mình làm; coi nó mới ra mà chưa ngảnh về đâu, để mình nuôi lấy cái mình sở đắc vây.]


    1. Hào Sơ Lục.

    初 六. 發 蒙,利 用 刑 人,用 說 桎 梏,以 往 吝。發 蒙, 利 用 刑 人,用 說 桎 梏,以 往 吝。

    Sơ Lục. Phát Mông. Lợi dụng hình nhân. Dụng thoát chất cốc. Dĩ vãng lận.

    Hào sáu đầu: Mở mang trẻ thơ, lợi dùng về sự hình phạt người ta, để thoát gông cùm, đi thì hối tiếc.

    Muốn mở trí ngu tối cho trẻ, có khi phải dùng hình phạt mới được, nhưng chỉ dùng để tháo gông cùm của những thói xấu thôi rồi cảm hóa dần dần, chứ nếu đi quá đà thì sẽ hối tiếc vì trái đạo Thời trung. Ý Hào: nói rõ đường lối hay phương pháp dạy trẻ.

    [Bản nghĩa của Chu Hy: là Âm ở dưới, đó là tối tăm quá đỗi. Kẻ xem gặp hào đó thì nên mở mang sự tối tăm của mình. Nhưng cách mở mang sự tối tăm đó, cần phải trừng giới một cách thống thiết rồi tạm bỏ đó để coi về sau, nếu cứ đi mà không chịu bỏ, thì sẽ đến phải hổ thẹn hối tiếc. Đó là răn kẻ xem phải nên như thế.]

    象 曰. 利 用 刑 人,以 正 法 也。

    Tượng viết: Lợi dụng hình nhân. Dĩ chính pháp dã.

    Lời tượng nói rằng: lợi dụng hình phạt người, để chính pháp vậy.

    [Truyện của Trình Di: Lúc mới trị kẻ mờ tối, phải dựng bờ ngăn, tỏ rõ tội phạt của họ, thế là làm chính pháp luật, khiến họ cứ đó mà noi, dần dần đến phải biến hóa.]

    [Bản nghĩa của Chu Hy: Lúc mở mang cho kẻ mờ tối, phải trừng giới ngay, là để cho pháp luật được đúng.]


    2. Hào Cửu nhị

    九 二. 包 蒙 吉﹔ 納 婦 吉﹔ 子 克 家。

    Cửu nhị. Bao mông cát. Nạp phụ cát. Tử khắc gia

    Hào chín hai: Bao dung trẻ thơ, tốt! Nạp vợ, tốt. Con trị nhà.

    Bao dung thì tốt - giáo hóa dần dần sự ngu tối. Cũng như dung nạp đàn bà ấy là tốt, phận con sửa trị được việc nhà. Ý Hào: làm đúng đạo thầy thì tốt.

    [Bản nghĩa của Chu Hy: Hào Chín Hai lấy đức Dương cương làm chủ quẻ trong, tóm coi các hào Âm, tức là người gánh vác nhiệm vụ mở mang kẻ tối tăm. Nhưng hạng người mà nó phải trị thì rộng, mà tính loài người lại không nhất luật như nhau, không thể nhất khái quyết định, mà đức hào đấy lại cứng mà không thái quá, tức là cái tượng có sự bao dung. Vả lại, nó là Dương mà tiếp nhận các hào Âm, cho nên lại là cái tượng “nghe vợ”. Hơn nữa, nó ở ngôi dưới mà gánh có thể gánh được việc trên, tức là cái tượng người con trị được gia đình.]

    象 曰. 子 克 家,剛 柔 接 也。

    Tượng viết: Tử khắc gia. Cương nhu tiếp dã.

    Lời tượng nói rằng: Con trị được nhà, cứng tiếp mềm.

    [Truyện của Trình Di: Con mà trị nổi nhà là nhờ về sự tin dùng của cha chuyên chất. Hào Hai chủ trương được công việc mở mang sự tối tăm, là nhờ vào sự tin dùng của hào Năm chuyên nhất. Hai và Năm, cái tính cứng mềm tiếp nhau, cho nên đúng đạo cương trung, làm nên công việc mở mang kẻ mờ tối. Nếu tình trên dưới mà không tiếp nhau, thì hào Hai tuy cương trung, cũng không có thể làm chủ công việc.]


    3. Hào Lục tam.

    六 三 : 勿 用 娶 女﹔ 見 金 夫,不 有 躬,無 攸 利。

    Lục tam. Vật dụng thủ nữ. Kiến kim phu. Bất hữu cung. Vô du lợi.

    Hào sáu ba: Chớ dùng lấy gái, thấy chồng vàng không có mình, không thửa lợi.

    Chớ dùng lấy phải gái ấy, y thấy trai có vàng là coi tấm thân mình như chẳng có, không lợi gì cả. Ý Hào: nói về kẻ yếu hèn, dễ bán rẻ thân phận, không đáng cho thu nạp.

    [Truyện của Trình Di: Hào ba là hào Âm nhu ở chỗ tối tăm, tức là cái hạng gái bất trung bất chính mà hay động càn, chính ứng ở trên, không thể đi xa mà theo, gần thấy hào Chính Hai được các kẻ tối tăm theo về, và lại cực kỳ được thời, cho nên mới bỏ nơi chính ứng mà theo hào đó, đó là con gái chỉ lấy chồng vàng. Con gái theo người phải có chính lễ, vậy mà người này thấy kẻ nhiều tiền mà theo, không thể giữ được thân mình, thì không đi đâu được lợi.]



    象曰: 勿 用 娶 女,行 不 順 也。

    Tượng viết: Vật dụng thủ nữ. Hành bất thuận dã.

    Lời tượng nói rằng: Chớ dùng lấy gái, nết không thuận.

    [Truyện của Trình Di: Con gái như thế, nết họ cong queo không thuận, không thể lấy được.]


    Nguồn: Astrology.vn
    Lần sửa cuối bởi ngochai; 26-09-2016 lúc 05:04 PM
    Trời sinh, trời ắt đã dành phần / Tu hãy cho hiền, dạ có nhân
    Khó chớ oán thân, thân mới nhẹ / Giàu mà yêu chúng, chúng càng gần
    Bạo hung chỉn đã gươm mài đá / Phúc đức rành hay cỏ đượm xuân
    Chớ có hại nhân mà ích kỷ / Giấu người, khôn giấu được linh thần.
    Nguyễn Bỉnh Khiêm
    ngochai.tcq@gmail.com

Tags for this Thread

Quyền viết bài

  • Bạn không thể gửi chủ đề mới
  • Bạn không thể gửi trả lời
  • Bạn không thể gửi file đính kèm
  • Bạn không thể sửa bài viết của mình
  •